Bilimsel Temeller ve Güncel Yaklaşımlar
Erkek infertilitesi, dünya genelindeki çiftlerin yaklaşık %15’ini etkileyen bir durumdur ve vakaların yaklaşık %50’sinde erkek faktörü etkilidir (Agarwal, Mulgund, Hamada & Chyatte, 2014).
İnfertil erkeklerin önemli bir kısmında oksidatif stresin sperm fonksiyonlarını bozduğu gösterilmiştir (Agarwal, Saleh & Bedaiwy, 2006).
Oksidatif stres, vücutta oluşan reaktif oksijen türlerinin (ROS) antioksidan savunma mekanizmalarını aşmasıyla ortaya çıkar (Sharma, Pasqualotto, Nelson, Thomas & Agarwal, 2004).
Sperm hücreleri, yüksek doymamış yağ asidi içeren zarları nedeniyle ROS’a karşı oldukça hassastır (Aitken & Clarkson, 1987).
Aşırı ROS birikimi, sperm DNA’sında kırıklara, mitokondriyal disfonksiyona ve motilite kaybına yol açar (Agarwal & Sekhon, 2010).
Antioksidanlar, ROS’u nötralize ederek bu zararlı etkileri engellemeye çalışır (Showell, Brown, Clarke & Hart, 2014).
Tedavi edici olarak en çok incelenen antioksidanlar arasında Vitamin E, Vitamin C, Koenzim Q10, L-Karnitin, Çinko, Astaksantin ve Glutatyon yer alır (Showell et al., 2014).
Vitamin E
Vitamin C, seminal plazmada en bol bulunan antioksidandır ve DNA kırıklarını azaltmada etkilidir (Fraga, Motchnik, Wyrobek, Rempel & Ames, 1991).
Sigara içen erkeklerde C vitamini takviyesi, sperm sayısını ve hareketliliğini artırmıştır (Dawson, Harris & Teter, 1992).
Koenzim Q10
Koenzim Q10, mitokondriyal enerji üretiminde görev almasının yanında güçlü bir antioksidandır (Balercia et al., 2009).
Klinik çalışmalarda, koenzim Q10 takviyesi sperm motilitesi ve konsantrasyonunda anlamlı artış sağlamıştır (Balercia et al., 2009).
L-Karnitin
L-Karnitin, mitokondride yağ asidi taşınımını kolaylaştırarak sperm hücresine enerji sağlar (Lenzi et al., 2004).
Randomize çalışmalarda, L-Karnitin desteği ile sperm hareketliliği ve morfolojisinde düzelmeler gözlenmiştir (Lenzi et al., 2004).
Çinko
Çinko, spermatogenez, DNA stabilitesi ve antioksidan savunma için gereklidir (Colagar, Marzony & Chaichi, 2009).
Eksikliği durumunda sperm sayısı ve hareketliliği azalır; ayrıca hücre zarları oksidatif strese karşı daha duyarlı hale gelir (Fallah, Mohammad-Hasani & Colagar, 2018).
Astaksantin
Astaksantin, karotenoid yapıda çok güçlü bir doğal antioksidandır (Comhaire, Garem, Mahmoud, Eertmans & Schoonjans, 2005).
Bu bileşik, sperm zarlarını koruyarak motiliteyi ve morfolojik bütünlüğü iyileştirmiştir (Comhaire et al., 2005).
Ayrıca testosteron seviyesini dengeleyerek hormonal denge üzerinde olumlu etki yapabilir (Comhaire et al., 2005).
Glutatyon
Glutatyon, hücre içi başlıca antioksidanlardan biridir ve özellikle mitokondride ROS temizliğinde görev alır (Raijmakers, Peters & Steegers, 2003).
Sperm DNA bütünlüğünü koruyarak embriyo kalitesini artırıcı etki gösterebilir (Sanocka & Kurpisz, 2004).
Cochrane tarafından yürütülen bir meta-analiz, antioksidan takviyesinin gebelik oranlarını ve canlı doğumları artırabileceğini göstermiştir (Showell et al., 2014).
Sonuç
Oksidatif stres, erkek infertilitesinde temel bir patofizyolojik etmendir (Agarwal et al., 2006).
Vitamin E, C, Koenzim Q10, L-Karnitin, Çinko, Astaksantin ve Glutatyon gibi antioksidanlar, sperm kalitesi üzerinde olumlu etkiler sağlayabilir (Showell et al., 2014).
Ancak her bireyin ihtiyacı farklı olduğundan, antioksidan desteği uzman hekim rehberliğinde planlanmalıdır (Tremellen, 2008).
Kaynakça
- Agarwal, A., Mulgund, A., Hamada, A., & Chyatte, M. R. (2014). A unique view on male infertility around the globe. Reproductive Biology and Endocrinology, 12, 37.
- Agarwal, A., Saleh, R. A., & Bedaiwy, M. A. (2006). Role of reactive oxygen species in the pathophysiology of human reproduction. Fertility and Sterility, 86(4), 878–885.
- Sharma, R. K., Pasqualotto, F. F., Nelson, D. R., Thomas, A. J., & Agarwal, A. (2004). Relationship between seminal white blood cell counts and oxidative stress in men treated at an infertility clinic. Journal of Andrology, 25(1), 76–83.
- Aitken, R. J., & Clarkson, J. S. (1987). Cellular basis of defective sperm function and its association with the genesis of reactive oxygen species by human spermatozoa. Journal of Reproduction and Fertility, 81(2), 459–469.
- Agarwal, A., & Sekhon, L. H. (2010). The role of antioxidant therapy in the treatment of male infertility. Human Fertility, 13(4), 217–225.
- Showell, M. G., Brown, J., Clarke, J., & Hart, R. J. (2014). Antioxidants for male subfertility. Cochrane Database of Systematic Reviews, (12), CD007411.
- Kessopoulou, E., et al. (1995). A double-blind randomized placebo cross-over controlled trial using vitamin E to treat reactive oxygen species associated male infertility. Fertility and Sterility, 64(4), 825–831.
- Kodama, H., Yamaguchi, R., Fukuda, J., Kasai, H., & Tanaka, T. (1997). Increased oxidative deoxyribonucleic acid damage in the spermatozoa of infertile male patients. Fertility and Sterility, 68(3), 519–524.
- Fraga, C. G., Motchnik, P. A., Wyrobek, A. J., Rempel, D. M., & Ames, B. N. (1991). Ascorbic acid protects against endogenous oxidative DNA damage in human sperm. Proceedings of the National Academy of Sciences, 88(24), 11003–11006.
- Dawson, E. B., Harris, W. A., & Teter, M. C. (1992). Effect of ascorbic acid supplementation on the sperm quality of smokers. Fertility and Sterility, 58(5), 1034–1039.
- Balercia, G., Mancini, A., Paggi, F., et al. (2009). Coenzyme Q10 and male infertility. Journal of Endocrinological Investigation, 32(7), 626–632.
- Lenzi, A., Lombardo, F., Sgro, P., et al. (2004). Use of carnitine therapy in selected cases of male factor infertility: A double-blind crossover trial. Fertility and Sterility, 81(6), 1578–1584.
- Colagar, A. H., Marzony, E. T., & Chaichi, M. J. (2009). Zinc levels in seminal plasma are associated with sperm quality in fertile and infertile men. Nutrition Research, 29(2), 82–88.
- Fallah, A., Mohammad-Hasani, A., & Colagar, A. H. (2018). Zinc is an essential element for male fertility: A review of Zn roles in men’s health, germination, sperm quality, and fertilization. Journal of Reproduction & Infertility, 19(2), 69–81.
- Comhaire, F. H., Garem, Y., Mahmoud, A., Eertmans, F., & Schoonjans, F. (2005). Combined conventional/antioxidant “Astaxanthin” treatment for male infertility: A double blind, randomized trial. Asian Journal of Andrology, 7(3), 257–262.
- Raijmakers, M. T., Peters, W. H., & Steegers, E. A. (2003). Glutathione and glutathione-related enzymes in reproduction.
- European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 112(2), 171–178.
- Sanocka, D., & Kurpisz, M. (2004). Reactive oxygen species and sperm cells. Reproductive Biology and Endocrinology, 2(1), 12.
- Tremellen, K. (2008). Oxidative stress and male infertility—a clinical perspective. Human Reproduction Update, 14(3), 243–258.
MAXFERTİN
Saşe
Maxfertin Koenzim Q10,
Astaksantin,
Glutatyon
Multivitamin ve
Mineral İçeren
Takviye Edici Gıda
