/

30/07/2025

Probiyotikler ve Mikrobiyota İnsan Sağlığının Mikroskobik Temelleri

İnsan vücudu, 100 trilyondan fazla mikrobiyal hücreye ev sahipliği yapar ve bu toplulukların büyük bölümü gastrointestinal sistemde yer alır (Sender, Fuchs & Milo, 2016). Bu mikroorganizmaların tamamı “mikrobiyota” olarak adlandırılırken, genetik içeriği “mikrobiyom” olarak tanımlanır (Lynch & Pedersen, 2016).

Mikrobiyota Neden Önemlidir?

Bağırsak mikrobiyotası, insan sağlığını birçok yönden etkileyen karmaşık bir ekosistemdir (Sekirov et al., 2010). Sindirimden bağışıklığa, nörolojik işlevlerden metabolizmaya kadar çok sayıda fizyolojik sürece katkıda bulunur (Belkaid & Hand, 2014).

Mikrobiyota;

  • Besin emilimini ve enerji dengesini düzenler (Turnbaugh et al., 2006),
  • Vitamin sentezine (ör. B12, K vitamini) katkıda bulunur (LeBlanc et al., 2013),
  • Bağışıklık sistemini şekillendirir ve patojenlere karşı koruma sağlar (Round & Mazmanian, 2009),
  • İnflamasyonu düzenleyerek kronik hastalıkların önlenmesine katkı sunar (Honda & Littman, 2016),
  • Beyin-bağırsak ekseni yoluyla ruh sağlığı üzerinde bile etkilidir (Cryan & Dinan, 2012).
  • Disbiyozis (mikrobiyal dengenin bozulması) ise irritabl bağırsak sendromu (IBS), obezite, diyabet, depresyon, otoimmün hastalıklar ve hatta bazı kanser türleriyle ilişkilidir (Tilg, Zmora, Adolph & Elinav, 2020).

Probiyotikler Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü, probiyotikleri “yeterli miktarda alındığında konakçıya sağlık faydası sağlayan canlı mikroorganizmalar” olarak tanımlar (FAO/WHO, 2001).

✅ Probiyotiklerin Sağlığa Faydaları

  1. Bağırsak Sağlığı ve Sindirim
  • Probiyotikler, bağırsak pH’ını düzenleyerek patojen bakterilerin büyümesini engeller ve mukozal bariyeri güçlendirir (Ouwehand, Salminen & Isolauri, 2002).
  • İshal (özellikle antibiyotik kaynaklı) tedavisinde etkinliği meta-analizlerle kanıtlanmıştır (Hempel et al., 2012).
  • Ayrıca, IBS semptomlarını hafiflettiği randomize kontrollü çalışmalarda gösterilmiştir (Ford et al., 2014).
  1. Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkisi
  • Probiyotikler, T hücre dengesi ve sitokin üretimi gibi immün yanıtları modüle eder (Bron et al., 2012). Bu etkiler, özellikle alerjik hastalıklar ve enfeksiyonlarda koruyucu rol oynamaktadır (Fiocchi et al., 2015).
  1. Metabolik Sağlık
  • Probiyotik takviyeler, insülin duyarlılığını artırabilir, inflamasyonu azaltabilir ve kilo kontrolünde destekleyici olabilir (Kobyliak et al., 2016).
  • Bifidobacterium lactis ve Lactobacillus rhamnosus türlerinin obezite ile mücadelede rol oynayabileceği bildirilmiştir (Million et al., 2013).
  1. Zihinsel Sağlık ve Beyin-Bağırsak Ekseni
  • Bağırsak mikrobiyotası, vagus siniri aracılığıyla merkezi sinir sistemini etkileyebilir (Cryan & Dinan, 2012).
  • Bazı probiyotikler, “psikobiyotik” olarak adlandırılır çünkü depresyon ve anksiyete belirtilerinde iyileşmeler sağlayabilir (Sarkar et al., 2016).

Sonuç

Probiyotikler ve sağlıklı mikrobiyota, sindirim, bağışıklık, metabolik ve zihinsel sağlık başta olmak üzere bütüncül insan sağlığı için vazgeçilmezdir (Lynch & Pedersen, 2016).

Bilimsel olarak desteklenen probiyotik suşlarının, hekim veya diyetisyen gözetiminde düzenli kullanımı, koruyucu ve destekleyici bir yaklaşım olabilir (Hill et al., 2014).

Kaynakça

  1. Aguilar-Toalá, J. E., Garcia-Varela, R., Garcia, H. S., et al. (2018). Postbiotics: An evolving term within the functional foods field. Trends in Food Science & Technology, 75, 105–114.
  2. Belkaid, Y., & Hand, T. W. (2014). Role of the microbiota in immunity and inflammation. Cell, 157(1), 121–141.
  3. Bron, P. A., Kleerebezem, M., Brummer, R. J., et al. (2012). Can probiotics modulate human disease by impacting intestinal barrier function? British Journal of Nutrition, 107(1), 93–107.
  4. Cryan, J. F., & Dinan, T. G. (2012). Mind-altering microorganisms: The impact of the gut microbiota on brain and behaviour. Nature Reviews Neuroscience, 13(10), 701–712.
  5. FAO/WHO. (2001). Health and nutritional properties of probiotics in food including powder milk with live lactic acid bacteria.
  6. Fiocchi, A., Pawankar, R., Cuello-Garcia, C., et al. (2015). World Allergy Organization–McMaster University Guidelines for Allergic Disease Prevention (GLAD-P): Probiotics. World Allergy Organization Journal, 8(1), 4.
  7. Ford, A. C., Quigley, E. M. M., Lacy, B. E., et al. (2014). Efficacy of prebiotics, probiotics, and synbiotics in irritable bowel syndrome and chronic idiopathic constipation: systematic review and meta-analysis. American Journal of Gastroenterology, 109(10), 1547–1561.
  8. Honda, K., & Littman, D. R. (2016). The microbiota in adaptive immune homeostasis and disease. Nature, 535(7610), 75–84.
  9. Kobyliak, N., Conte, C., Cammarota, G., et al. (2016). Probiotics in prevention and treatment of obesity: a critical view. Nutrition & Metabolism, 13(1), 14.
  10. LeBlanc, J. G., Chain, F., Martín, R., et al. (2013). Beneficial effects on host energy metabolism of short-chain fatty acids and vitamins produced by commensal and probiotic bacteria. Microbial Cell Factories, 12(1), 1–10.
  11. Lynch, S. V., & Pedersen, O. (2016). The human intestinal microbiome in health and disease. New England Journal of Medicine, 375(24), 2369–2379.
  12. Million, M., Angelakis, E., Paul, M., et al. (2013). Comparative meta-analysis of the effect of Lactobacillus species on weight gain in humans and animals. Microbial Pathogenesis, 55, 52–59.
  13. Ouwehand, A. C., Salminen, S., & Isolauri, E. (2002). Probiotics: an overview of beneficial effects. Antonie Van Leeuwenhoek, 82(1), 279–289.
  14. Round, J. L., & Mazmanian, S. K. (2009). The gut microbiota shapes intestinal immune responses during health and disease. Nature Reviews Immunology, 9(5), 313–323.
  15. Sarkar, A., Lehto, S. M., Harty, S., et al. (2016). Psychobiotics and the manipulation of bacteria–gut–brain signals. Trends in Neurosciences, 39(11), 763–781.
  16. Sekirov, I., Russell, S. L., Antunes, L. C., & Finlay, B. B. (2010). Gut microbiota in health and disease. Physiological Reviews, 90(3), 859–904.
  17. Sender, R., Fuchs, S., & Milo, R. (2016). Revised estimates for the number of human and bacteria cells in the body. PLoS Biology, 14(8), e1002533.
  18. Tilg, H., Zmora, N., Adolph, T. E., & Elinav, E. (2020). The intestinal microbiota fuelling metabolic inflammation. Nature Reviews Immunology, 20(1), 40–54.
  19. Turnbaugh, P. J., Ley, R. E., Mahowald, M. A., et al. (2006). An obesity-associated gut microbiome with increased capacity for energy harvest. Nature, 444(7122), 1027–1031.
LAXICONS

Kapsül
Karnıyarık Otu tohumunun kabuklarından
elde edilen çözünür lifler ve Probiyotik
Mikroorganizma (Psyllium Husk & Probiotics)
İçeren Takviye Edici Gıdadır. (Nutrasötik)

Detaylı incele