/

13/03/2025

Gebelikte İyot Kullanımı ve Önemi

Gebelik süreci, anne adayının beslenme düzeninde önemli değişiklikler gerektiren bir dönemdir. Özellikle iyot, hem anne sağlığı hem de fetüsün gelişimi için hayati öneme sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Amerikan Tiroid Derneği (ATA) ve diğer sağlık kuruluşları, gebelik sürecinde yeterli iyot alımının kritik olduğunu vurgulamaktadır (WHO, 2020; ATA, 2017).

Gebelikte İyotun Önemi

İyot, tiroid hormonlarının (tiroksin [T4] ve triiyodotironin [T3]) sentezi için gereklidir. Bu hormonlar, fetüsün beyin ve sinir sistemi gelişimi üzerinde önemli rol oynar (Zimmermann, 2009). Gebelikte iyotun önemi şu şekilde özetlenebilir:

  • Fetal Beyin Gelişimi: Yetersiz iyot alımı, fetüste nörolojik gelişim geriliğine yol açabilir (Velasco et al., 2018).
  • Tiroid Fonksiyonları: Anne adayında iyot eksikliği, hipotiroidizm ve guatr riskini artırabilir (Lazarus, 2014).
  • Doğum Sonrası Zeka Gelişimi: Anne karnında yeterli iyot alamayan bebeklerde düşük IQ seviyeleri gözlemlenmiştir (Bath et al., 2013).

Gebelikte İyot Eksikliği ve Sonuçları

Dünya genelinde gebelikte iyot eksikliği, önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir. WHO’ya göre dünya nüfusunun üçte biri iyot eksikliği riski altındadır (WHO, 2021). Gebelikte iyot eksikliği şu olumsuz sonuçlara yol açabilir:

    • Anne üzerindeki etkileri:
      • Hipotiroidizm ve guatr gelişimi
      • Gebelik kayıpları ve erken doğum riski
      • Doğum sonrası depresyon riski (Henrichs et al., 2010)
    • Bebek üzerindeki etkileri:
      • Kretinizm (ciddi zihinsel ve fiziksel gelişim bozukluğu)
      • Düşük doğum ağırlığı
      • Düşük IQ ve bilişsel işlev kayıpları (Hynes et al., 2013)

Gebelikte İyot Kaynakları ve Takviyesi

Gebelikte önerilen günlük iyot alımı, WHO ve Amerikan Tiroid Derneği tarafından 250 mcg/gün olarak belirlenmiştir (WHO, 2020; ATA, 2017). Gebelikte iyot ihtiyacını karşılamak için aşağıdaki besin kaynakları önerilmektedir:

  • Doğal Besin Kaynakları:
    • Deniz Ürünleri: Balık, karides, deniz yosunu gibi deniz ürünleri iyot açısından zengindir (Zimmermann & Boelaert, 2015).
    • Süt ve Süt Ürünleri: İyot içeriği yüksek süt, yoğurt ve peynir gibi gıdalar tüketilebilir (Leung et al., 2012).
    • Yumurta: Orta büyüklükte bir yumurta yaklaşık 12 mcg iyot içerir (Pearce et al., 2013).
  • İyot Takviyeleri:
    • WHO ve ATA, gebelik boyunca iyot içeren multivitamin veya iyot takviyesi kullanımını önermektedir (WHO, 2021).
    • İyot takviyesi kullanımı, özellikle iyot eksikliği olan bölgelerde yaşayan gebeler için büyük önem taşır (Velasco et al., 2018).

İyot Emilimini Etkileyen Faktörler

  • Emilimi Artıran Faktörler:
    • Yeterli miktarda selenyum tüketimi, tiroid hormonlarının sentezinde iyot kullanımını artırır (Schomburg, 2012).
    • B12 vitamini ve folik asit desteği, tiroid fonksiyonlarını destekleyerek iyot metabolizmasını düzenler (Hynes et al., 2013).

Sonuç

Gebelikte iyot alımı, fetüsün nörolojik gelişimi, tiroid fonksiyonları ve bilişsel yetenekleri açısından kritik bir role sahiptir. Yetersiz iyot alımı, hem anne hem de bebek için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, gebelik sürecinde yeterli iyot alımına dikkat edilmeli, iyot içeren gıdalar tüketilmeli ve gerekirse takviye kullanılmalıdır. Özellikle iyot eksikliği riski taşıyan bireyler, sağlık uzmanlarının önerilerine uymalıdır, uzman hekim görüşü alınması önerilir.

Kaynakça

  • Bath, S. C., Steer, C. D., Golding, J., Emmett, P., & Rayman, M. P. (2013). Effect of inadequate iodine status in UK pregnant women on cognitive outcomes in their children: results from the Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC). The Lancet, 382(9889), 331-337.
  • Henrichs, J., Bongers-Schokking, J. J., Schenk, J. J., Ghassabian, A., Schmidt, H. G., Visser, T. J., & Tiemeier, H. (2010). Maternal thyroid function during early pregnancy and cognitive functioning in early childhood: the Generation R Study. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 95(9), 4227-4234.
  • Hynes, K. L., Otahal, P., Hay, I., & Burgess, J. R. (2013). Mild iodine deficiency during pregnancy is associated with reduced educational outcomes in the offspring: 9-year follow-up of the gestational iodine cohort. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 98(5), 1954-1962.
  • Lazarus, J. H. (2014). The importance of iodine in pregnancy. Pediatrics and Child Health, 24(5), 227-231.
  • Leung, A. M., Pearce, E. N., & Braverman, L. E. (2012). Iodine nutrition in pregnancy and lactation. Endocrinology and Metabolism Clinics, 41(3), 849-860.
  • Pearce, E. N., Lazarus, J. H., Moreno-Reyes, R., & Zimmermann, M. B. (2013). Iodine nutrition during pregnancy and lactation. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 1(3), 228-238.
  • Schomburg, L. (2012). Selenium, selenoproteins and the thyroid gland: interactions in health and disease. Nature Reviews Endocrinology, 8(3), 160-171.
  • Velasco, I., Bath, S. C., & Rayman, M. P. (2018). Iodine as essential nutrient during the first 1000 days of life. Nutrients, 10(3), 290.
  • WHO. (2020). Iodine deficiency in pregnancy. World Health Organization.
  • WHO. (2021). Global iodine status report. World Health Organization.
  • Zimmermann, M. B., & Boelaert, K. (2015). Iodine deficiency and thyroid disorders. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 3(4), 286-295.
NUTRİFOLİK

Dilaltı Tablet
Folat (Folik asit)
Vitamin B12 (Metilkobalamin)
İyot İçeren Gıda Takviyesi (Nutrasötik)

Detaylı incele